Windows 1.0, pierwsza wersja systemu operacyjnego Microsoft, została wydana 20 listopada 1985 roku. Była to pierwsza graficzna nakładka na system MS-DOS, wprowadzająca interfejs oparty na oknach oraz obsługę myszy. Windows 1.0 działał na systemie MS-DOS, umożliwiając jednoczesne uruchamianie kilku aplikacji w kafelkowych oknach, które nie mogły się nakładać. Wśród podstawowych programów znalazły się Kalkulator, Notatnik, Paint oraz gra Reversi, która miała zaznajomić użytkowników z nowym sposobem interakcji za pomocą myszy.
Geneza powstania Prace nad Windows 1.0 rozpoczęły się po prezentacji interfejsu Visi On na targach COMDEX w 1982 roku, którą zobaczył współzałożyciel Microsoftu, Bill Gates. W 1983 roku Microsoft zapowiedział swój nowy system, który miał zrewolucjonizować sposób korzystania z komputerów osobistych. Windows był odpowiedzią na rosnące zainteresowanie graficznymi interfejsami użytkownika, takimi jak system Lisa firmy Apple, oraz narzędzia Xerox PARC. Windows 1.0 został jednak opóźniony i ostatecznie wydany dwa lata po pierwszej zapowiedzi.
Funkcje Windows 1.0 Windows 1.0, choć bazował na MS-DOS, wprowadził kilka nowych funkcji, które później stały się fundamentem kolejnych wersji systemu. W systemie można było korzystać z myszy, co było nowością dla wielu użytkowników. Oferował multitasking, choć w ograniczonej formie, pozwalając na jednoczesne działanie kilku programów, takich jak Notatnik, Kalkulator, Terminal i Paint (wówczas znany jako Paintbrush), ale wszystkie okna były rozmieszczone w kafelkach – nie można było ich nakładać.
Interfejs zawierał także MS-DOS Executive, menedżer plików, który pozwalał na przeglądanie i otwieranie plików za pomocą graficznych ikon, a nie tekstowych poleceń MS-DOS. System wyposażony był również w programy Clipboard i Print Spooler, umożliwiające wygodniejsze zarządzanie danymi i drukowaniem. W Windows 1.0 zadebiutowała także Panel sterowania, który pozwalał na konfigurację systemu, co stało się stałym elementem każdej kolejnej wersji systemu Windows.
Jedną z innowacyjnych funkcji Windows 1.0 była obsługa kartotek (Cardfile), co umożliwiało tworzenie cyfrowych wizytówek i danych kontaktowych. Dla użytkowników, którzy szukali rozrywki, Microsoft wprowadził grę Reversi, stanowiącą interaktywny sposób nauki obsługi myszy.
Wersje i wsparcie sprzętowe Windows 1.0 był dostępny w kilku wersjach. Wersja 1.01 zadebiutowała w listopadzie 1985 roku w Stanach Zjednoczonych, natomiast wersja 1.02, przeznaczona na rynek europejski, została wydana w maju 1986 roku. W kolejnych wersjach (1.03 i 1.04) dodano wsparcie dla nowszych urządzeń, takich jak IBM PS/2, ale nie wprowadzono obsługi grafiki VGA ani myszy PS/2. Wersja 1.04 była ostatnim wydaniem Windows 1.0, a pełne wsparcie dla tego systemu zakończyło się dopiero w grudniu 2001 roku, co sprawia, że był to najdłużej wspierany system w historii Windows.
Odbiór i krytyka Windows 1.0 spotkał się z mieszanymi opiniami. Chociaż Microsoft zebrał pochwały za innowacyjność i wsparcie dla sprzętu oraz oprogramowania, krytykowano system za niską wydajność i brak kompatybilności z większą liczbą aplikacji. Problemem była również jego powolność i stosunkowo duże wymagania sprzętowe, zwłaszcza przy pracy z wieloma aplikacjami jednocześnie.
Wielu użytkowników uważało, że Windows nie spełniał w pełni oczekiwań, szczególnie w porównaniu z systemami graficznymi, takimi jak Apple Lisa. W tamtym czasie nowością była również obsługa myszy, z którą nie wszyscy byli zaznajomieni, co powodowało trudności w nawigacji. The New York Times skrytykował Windows za powolność działania, porównując jego wydajność na komputerach z 512 KB pamięci RAM do „wlewania melasy w Arktyce”. Mimo to, wsparcie Microsoftu przez producentów sprzętu i oprogramowania, takich jak Compaq i Lotus, dało nadzieję na przyszłość systemu.
Dziedzictwo Windows 1.0 Windows 1.0, mimo że nie odniósł spektakularnego sukcesu komercyjnego, stał się fundamentem, na którym Microsoft budował kolejne wersje swojego systemu operacyjnego. Wraz z rozwojem interfejsu graficznego i wprowadzeniem nowych funkcji, takich jak pełna wielozadaniowość i lepsze zarządzanie pamięcią, Microsoft zdominował rynek systemów operacyjnych w następnych latach. Windows 1.0 zapoczątkował erę, która doprowadziła do powstania nowoczesnych systemów operacyjnych, takich jak Windows 95, Windows XP, i dzisiejszych wersji Windows.
Choć Windows 1.0 był tylko wstępem do długiej historii Windows, jego znaczenie jako pioniera wprowadzenia interfejsu graficznego do komputerów osobistych jest nieocenione. To dzięki niemu Microsoft rozpoczął drogę do stania się gigantem w branży oprogramowania.