Windows 3.1, wydany 6 kwietnia 1992 roku, był znaczącą aktualizacją w rodzinie systemów operacyjnych Microsoft, następcą Windows 3.0. Ten system nadal działał jako powłoka na MS-DOS, ale wprowadził liczne ulepszenia, które ugruntowały jego popularność. Windows 3.1 to pierwsza wersja, która zintegrowała obsługę czcionek TrueType, co pozwoliło na skalowanie tekstu w dowolnym rozmiarze i kształcie. Zawierała także ulepszenia multimedialne, w tym Windows Media Player, Sound Recorder oraz screensavery, co uczyniło z Windows bardziej multimedialną platformę.
Windows 3.1 stał się pierwszym systemem Microsoftu, który wprowadził Rejestr Windows, czyli centralną bazę danych dla ustawień systemowych i aplikacji. Ponadto, system ten wprowadził OLE (Object Linking and Embedding), co umożliwiło użytkownikom przeciąganie i osadzanie obrazów oraz sformatowanego tekstu pomiędzy aplikacjami Windows, znacznie zwiększając produktywność.
Jednym z bardziej znaczących usprawnień była obsługa kolorów SVGA, co pozwoliło na wyświetlanie do 256 kolorów, poprawiając wygląd aplikacji graficznych i multimedialnych. Minesweeper, gra znana i lubiana przez użytkowników, została po raz pierwszy oficjalnie dodana do systemu, zastępując starszą grę Reversi.
Windows dla Workgroups
Wersja Windows dla Workgroups 3.1, wydana w październiku 1992 roku, była przełomem w zakresie sieci lokalnych. Wprowadziła funkcje umożliwiające współdzielenie plików, korzystanie z serwerów druku oraz czatowanie online. Był to pierwszy system Microsoftu, który integrował wsparcie dla sieci typu peer-to-peer, co umożliwiało małym grupom roboczym współpracę bez potrzeby korzystania z dedykowanych serwerów.
Windows dla Workgroups zawierał również aplikacje takie jak Microsoft Mail do zarządzania pocztą elektroniczną oraz Microsoft Schedule+, który umożliwiał zarządzanie czasem i harmonogramami. Użytkownicy mogli teraz udostępniać pliki i zasoby innym użytkownikom systemów Windows i DOS w sieciach lokalnych, co znacznie ułatwiało pracę w zespołach.
Rozwój Windows 3.11 i Windows 3.2
W listopadzie 1993 roku Microsoft wydał aktualizację Windows 3.11, która skupiała się na poprawie obsługi sieci i rozwiązywaniu problemów z wcześniejszą wersją. Windows 3.11 nie wprowadzał nowych funkcji, ale był stabilniejszy i bardziej zoptymalizowany pod kątem sieci komputerowych. Microsoft udostępnił tę aktualizację bezpłatnie wszystkim użytkownikom posiadającym wcześniejszą wersję Windows 3.1.
Dodatkowo, w tym samym czasie, wydano specjalną wersję Windows 3.2 przeznaczoną dla rynku chińskiego. Wersja ta wprowadzała poprawki dotyczące obsługi złożonego systemu wprowadzania chińskich znaków.
Modular Windows i wersje specjalne
Microsoft nie ograniczył się tylko do tradycyjnych wersji Windows 3.1. Wersja Modular Windows została opracowana z myślą o konsumentach i była przeznaczona do zastosowań multimedialnych w urządzeniach takich jak systemy informacyjne Tandy Video. Modular Windows umożliwiał korzystanie z aplikacji multimedialnych bez potrzeby posiadania tradycyjnego komputera osobistego. System ten został wyposażony w zestaw narzędzi deweloperskich, które pozwalały programistom tworzyć aplikacje działające na tej platformie.
Wersje regionalne, takie jak Windows 3.1 dla Europy Środkowej i Wschodniej, wprowadzały obsługę języków takich jak polski, czeski czy węgierski, co sprawiało, że system stał się bardziej dostępny dla użytkowników spoza rynków anglojęzycznych. Microsoft wydał także Windows 3.1J, wersję dla rynku japońskiego, która sprzedała się w ponad 1,46 miliona egzemplarzy w pierwszym roku obecności na rynku.
Systemy sieciowe i ulepszenia techniczne
Windows 3.1 oferował wsparcie dla 32-bitowego API dzięki technologii Win32s, co umożliwiało uruchamianie niektórych aplikacji 32-bitowych na 16-bitowym systemie. Wprowadzono również interfejs WinG, który miał na celu przyciągnięcie deweloperów aplikacji DOS do tworzenia oprogramowania na platformę Windows.
Windows dla Workgroups 3.11, wydany w 1993 roku, dodał obsługę 32-bitowego dostępu do plików, co znacząco poprawiło wydajność pracy w sieci. Dodano również wsparcie dla zdalnego dostępu (Remote Access Service), co pozwoliło użytkownikom na zdalne łączenie się z sieciami Windows NT oraz ich serwerami.
Odbiór i sukces rynkowy
Windows 3.1 zyskał powszechne uznanie za stabilność, przyjazny interfejs użytkownika oraz wsparcie dla multimediów. Został doceniony za funkcjonalności, które uczyniły go bardziej przystępnym w porównaniu z konkurencyjnym IBM OS/2, który zadebiutował miesiąc wcześniej. InfoWorld ocenił Windows 3.1 jako doskonałą wartość, a jego sprzedaż osiągnęła ponad trzy miliony egzemplarzy w ciągu pierwszych trzech miesięcy od premiery.
Microsoft zakończył wsparcie dla Windows 3.1 31 grudnia 2001 roku, choć wbudowana wersja Windows dla Workgroups 3.11 była wspierana do listopada 2008 roku.
AARD Code i DR-DOS
Wersja beta instalatora Windows 3.1 zawierała kod, który sprawdzał, czy system działa na licencjonowanym MS-DOS, czy na alternatywnym systemie operacyjnym, takim jak DR-DOS. Kod ten, znany jako AARD code, został wyłączony przed finalnym wydaniem Windows 3.1, ale nie został całkowicie usunięty. Firma Caldera, która później nabyła DR-DOS, pozwała Microsoft za te praktyki, a sprawa zakończyła się ugodą opiewającą na 280 milionów dolarów.
Dziedzictwo i długowieczność
Pomimo, że Windows 3.1 został zastąpiony przez nowsze wersje, system ten znalazł niszowe zastosowania jako wbudowany system operacyjny. Nawet w 2008 roku niektóre linie lotnicze, takie jak Virgin Atlantic i Qantas, nadal używały Windows 3.1 w swoich systemach rozrywkowych na pokładzie samolotów. System ten wciąż jest używany w niektórych urządzeniach, takich jak kasy sklepowe.
Windows 3.1 pozostaje kluczowym krokiem w ewolucji systemów operacyjnych Microsoft, wyznaczając standardy dla przyszłych wersji, takich jak Windows 95 i Windows NT. Dzięki swoim innowacjom i szerokiemu zasięgowi, system ten odegrał istotną rolę w kształtowaniu rynku komputerowego w latach 90.
